Παρασκευή 4 Μαΐου 2012

Ανάπτυξη, όπως Άνοιξη...


Μακάρι η ανάπτυξη να ερχόταν όπως η άνοιξη, ή με την επίκληση της...

Λένε πως την φέρνουν οι ξένοι ή πως με τις μεταρρυθμίσεις, σαν φυσικό φαινόμενο, απλά θα συμβεί…

Μια υπόθεση εργασίας, ας πούμε πως ξαφνικά αύριο το πρωί με ένα μαγικό τρόπο όλα είχαν μεταρρυθμιστεί, εταιρεία σε μια μέρα, όλες οι άδειες αμέσως. Τι θα γινόταν;

Τα δεδομένα,

Το Τραπεζικό σύστημα παραδοσιακά χρηματοδοτούσε τις πιο ασφαλείς επενδύσεις όπως και όλοι οι υπόλοιποι Έλληνες επενδυτές, δηλαδή ότι περίεχε και ολίγη από τσιμέντο. Θα μου πείτε λογικό, αλλά…

Από το 2008, ούτε με ακίνητο προσημείωση δεν μπορείς να πάρεις επιχειρηματικό δάνειο αν δεν αποδείξεις πως δεν το έχεις ανάγκη. Μα τα ΕΣΠΑ θα πείτε, τόσα χρήματα; Αν ξέρεις από ΕΣΠΑ πρέπει πρώτα να έχεις όλα τα χρήματα μπροστά, να ολοκληρώσεις επιτυχώς και μετά να πάρεις το 40% άρα τα ίδια… Venture Capitals και επιχειρηματικοί Άγγελοι κτλ είναι άγνωστες λέξεις για την Ελλάδα…

Από τα στοιχεία της Eurostat και την κατανομή εισοδημάτων εύκολα διαπιστώνεις πως το 95% του πληθυσμού δεν έχει την δυνατότητα ούτε κατά διάνοια να αποδείξει πως δεν τα έχει ανάγκη… Άρα ακόμα και αν κάποιος θέλει να επιχειρήσει μάλλον δεν θα τα καταφέρει χωρίς χρήματα από το μπαούλο του πάππου… αν ο παππούς του είχε τέτοιο μπαούλο…

Όμως, βάση της υπόθεσης μας, τα προβλήματα είναι λυμένα δεν υπάρχουν γραφειοκρατικά εμπόδια, άρα μπορούν οι Έλληνες να καινοτομήσουν!

Χμμ, χωρίς χρήματα μάλλον κομματάκι δύσκολο… Άρα η μετατόπιση τόσων ανθρώπων από τον Νον Τράϊνταμπλε τομέα στον Τράϊνταμπλε (sic) όπως λεει και ο Αρίστος πως θα γίνει;

Κατά την λαϊκή παροιμία «με “εξαερώσεις” δεν βάφονται αυγά»… Άρα τι;

Παρατηρώντας τα προγράμματα όλων των κομμάτων διακρίνει κανείς την παντελή έλλειψη πρότασης, είναι σαν να μην υπάρχει πρόβλημα, οι Τράπεζες, επενδυτές, VCs  ξαφνικά θα κάνουν αυτό που δεν έκαναν τόσα χρόνια… νιρβάνα…

Συνομιλώντας απευθείας με τον κ. Ραϊχενμπαχ μου (μας) δήλωσε πως "δεν έχουν κανένα τρόπο να πείσουν τις τράπεζες να χρηματοδοτούν την καινοτόμο εξωστρεφή  επιχειρηματικότητα" αν και όπως μας τόνισε με στόμφο, "έχουν απόλυτη υποχρέωση να το κάνουν μιας και γ’αυτόν τον λόγο παίρνουν τα χρήματα των φορολογούμενων από την αναχρηματοδότηση"…  Χμμ… Πρόβλημα…

Άξαφνα το φως! Μα οι μεταρρυθμίσεις θα φέρουν τους ξένους, θα επενδύσουν και η Ελλάδα θα γίνει ένας παράδεισος Άμεσων Ξένων Επενδύσεων!

Η πιπίλα όλων… Και αναρωτιέμαι εγώ ο δύσμοιρος Έλλην νέος επιχειρηματίας, δημιουργός, βιοτέχνης, αγρότης κτλ. μα οι ξένοι για την ψυχή της μάνας τους θα κάνουν τις επενδύσεις; Τα κέρδη τους θα τα κρατήσουν στην χώρα; Οι αποκρατικοποιήσεις σε χέρια ξένων δεν θα πάνε; Τα κέρδη που θα πάνε; Μα έξω… που αλλού;

Και το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ); Το δεύτερο έλλειμμα από τα δίδυμα ελλείμματα της χώρας μας, αν το έχετε ακούσει…

Αυτό το έλλειμμα έχει πλέον το 2010, 2011 σταθεροποιηθεί, στο εξωφρενικό -10% κατ’ έτος αυτό σημαίνει πως η ιδιωτική οικονομία μας είναι απόλυτα εξαρτημένη από τον εξωτερικό δανεισμό, δωδέκατοι από τον πάτο σε σύνολο 192 χωρών…!

Αν δεν έχουμε θετικό ή έστω ισορροπημένο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) ποιος θα δανείσει τον ιδιωτικό τομέα την επόμενη δεκαετία για τα επιπλέων που καταναλώνουμε αλλά δεν παράγουμε? Μέχρι τώρα δανείζονταν ο Δημόσιος τομέας, τα “έριχνε” στην αγορά και ισορροπούσαμε, τώρα χωρίς πρόσβαση στο δανεισμό από τις αγορές για πολλά χρόνια, τι θα κάνουμε?

Στο γράφημα από τα στοιχεία της ΤτΕ δείτε τί ποσοστό του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών προέρχεται από την εκροή κερδών ξένων επενδύσεων από το 2000 μέχρι σήμερα…


Όπως είναι ορατό στο διάγραμμα, από το 2012, το έλλειμμα μας θα αποτελείτε *μόνο* από καύσιμα και από εκροή κερδών των άμεσων ξένων επενδύσεων… (Είναι απίστευτο αλλά έχουμε ισοφαρίσει όλες τις άλλες εισαγωγές με τον τουρισμό και τις εξαγωγές…)

Οι επενδύσεις αυτές, κάθε χρόνο, διευρύνουν σταθερά το έλλειμμα μας με μέσο ρυθμό 17,5%/ετος!

Τα καύσιμα πες με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις ΑΠΕ τα βελτιώνουμε, τους ξένους που θα αγοράσουν ότι πετά, κολυμπά, σκάβει και ότι τρέχει τι θα τους κάνουμε, θα τους διώξουμε;

Ένα παράδειγμα, η Vodafone Hellas το 2008 είχε επιστρέψει μέρισμα στους μετόχους της  (στην μητρική Vodafone), ύψους 1δις ευρώ! Αν σκεφτούμε πως το 2008 είχαμε έλλειμμα ΙΤΣ 15% του ΑΕΠ από όπου το 1/3 ήταν από την εκροή κερδών των άμεσων ξένων επενδύσεων ύψους 10,5δις, η πληρωμή μερίσματος της Vodafone μόνο ήταν το 1δις από αυτά!

Μια εταιρεία, μόνο, αφαίρεσε από την Ελληνική αγορά ρευστότητα, σαν μέρισμα, ύψους 0,43% του ΑΕΠ! Φανταστείτε την ΔΕΗ, τα νερά, τα διόδια να αφαιρούν ρευστότητα από την Ελληνική αγορά με αντίστοιχους ρυθμούς κάθε χρόνο…

Θα μου πείτε, και τί, θα αφήνουμε τους Φωτόπουλους να τα τρώνε? Ξέρετε πως βγάζω σπυράκια και μόνο που πληκτρολογώ αυτό το όνομα, αλλά θα σας πω ψυχρά, λογιστικά, ο Φωτόπουλος θα τα φάει στην Ελλάδα και το χρήμα θα ανακυκλωθεί στην αγορά μας και όχι στην Βρετάνια, Ελβετία και αλλού… Γιατί αντί να ξεπουλήσουμε δεν την αναδιοργανώνουμε ορθά σε συνεργασία με τους εργαζόμενους της; Ανίκανοι είμαστε;

Στην Αγγλία και αλλού οι ιδιωτικοποιήσεις έγιναν με κατεξοχήν τοπικά σχήματα, στην Ελλάδα της γονατισμένης οικονομίας, μόνο ξένοι έχουν την επιφάνεια να κερδίσουν τις δημοπρασίες…

Όχι δεν λέω να κλείσουμε τα σύνορα και άλλα τέτοια φαιδρά αλλά θα ήθελα οι πολιτικοί μας και ειδικά οι φιλελεύθεροι, να έχουν την κοινή λογική του περιπτερά, που ποτέ του δεν θα πούλαγε τα ράφια του στον απέναντι περιπτερά για να τα οργανώσει καλύτερα, περιμένοντας να σωθεί οικονομικά…

Άρα είναι εύκολα κατανοητό πως ακόμα και αν κάνουμε όλες τις μεταρρυθμίσεις, ακόμα και αν έχουμε πλεόνασμα στην δημόσια διακυβέρνηση, ακόμα και αν έρθουν οι ξένοι να επενδύσουν, αν το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών  είναι αρνητικό για αλλά πέντε χρόνια τίποτα μα τίποτα δεν μας σώζει, αργά ή γρήγορα μην μπορώντας να κόψουμε χρήμα, θα στερέψει η αγορά από ρευστό (κάτι που ήδη συμβαίνει) και τότε κανείς δεν θα δανείζει την ιδιωτική οικονομία για να καταναλώνουμε…

Πρέπει να καταλάβουμε, πως αν δεν σωθούμε μόνοι μας κανείς δεν θα μας σώσει!

Πρέπει επιτέλους να αφήσουμε τις εύκολες επικοινωνιακές λύσεις απλά πετάγωντας ένα "ξένες επενδύσεις" για να ξεφεύγουμε από τα δύσκολα ερωτήματα και να καταλάβουμε όλοι πως, είναι απαραίτητο να έχουμε *οργανική* ανάπτυξη, από τα μέσα και όχι ξενόφερτη. (Δείτε μια μελέτη της Eurobank για το θέμα)

Δεν λέω σημαντικές οι μεταρρυθμίσεις, αλλά γιατί δεν βλέπω καμία πρόταση, πουθενά, σε κανένα κόμμα, για το *πώς* θα επιτρέψουμε ενεργοποιηθεί η δημιουργικότητα του Έλληνα;

Πως θα έρθει η Ανάπτυξη λοιπόν; Ωσάν την Άνοιξη;

Ακούει κανείς όμως;

5 σχόλια:

  1. Χαιρετώ,
    μάλλον σαν την άνοιξη θα έρθει.
    Η άνοιξη όμως έρχεται μετά το χειμώνα, το βαρύ χειμώνα.
    Ελπίζω λίγο πριν ξεπαγιάσουμε τελείως να ξυπνήσουν τα ένστικτα της επιβίωσης και επιτέλους να βγει από τη νιρβάνα ο κόσμος, που άλλωτε είχε τη μορφή της σιγουριάς στο δημόσιο, της σιγουριάς της μπίζνας και της εργολαβίας με το δημόσιο, της ευκολίας του μαγαζιού που φέρνει απ'έξω 'πράμα' και αγοράζουν αφειδώς οι ιθαγενείς, της σιγουριάς της επιδότησης, και άλλα σιγουράκια μέσα από τα οποία ο νεοέλληνας έβγαζε το παντεσπάνι του. Οταν δει ότι ο μόνος δρόμος που είναι ασφαλής, είναι αυτός της τρικυμίας των ελεύθερων ανταγωνιστικών αγορών και πέσει να κολυμπήσει, θέλω να πιστεύω - δεν είμαι καθόλου σίγουρος - πως θα τα καταφέρει. Για εκείνη τη στιγμή, που για κάποιους ίσως και να έχει έρθει, θα πρέπει η πολιτεία να έχει φροντίσει έτσι ώστε να μην καταναλώνεται ενέργεια από τον κάθε κολυμβητή τραβώντας και ένα βαρίδι μαζί του που λεγεται γραφειοκρατία, πολυνομία, εμπόδια και διαφθορά.
    Κάπως έτσι θα΄ρθει η άνοιξη και θα ανθίσει το λουλούδι της επιχειρηματικότητας. Γιατί καλά και τα VCs και τα BAs αλλά τι να τα κάνεις όταν δεν υπάρχει κίνητρο και διάθεση για καινοτομία και επιχειρείν από κανέναν. Οταν μυριστούν το 'αίμα' θα έρθουν και οι καρχαρίες.

    Τα ξαναλέμε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Βασίλη εκ' πείρας, δεν είναι πρόβλημα ζήτησης είναι πρόβλημα προσφοράς η έλλειψη καινοτομικής επιχειρηματικότητας… Δεν υπάρχει ΚΑΜΙΑ προσφορά κεφαλαίου για τέτοια δράση…

    Μερικές εκατοντάδες αν μπορούσαν να προσπαθήσουν και αποτύγχαναν μαζικά ας μάθαιναν ας σήκωναν κεφάλι σοφότεροι και ας ξαναπροσπαθούσαν μετά από 2-3 χρόνια το Ισραήλ θα φάνταζε αστείο μπροστά μας…

    Αλλά όπως είπε και ο Erlich Yigal του Yozma Fund μπροστά σε όλους Ε.Ε.Τραπ., HVCA, Τζωρτζάκη, ΥΠΑΑΝ, Τζιραλιδες και λοιπούς… «Αν δεν είσαστε αποφασισμένοι να χρηματοδοτήσετε τους νέους σας, μαζικά, αν δεν είσαστε έτυμοι να χάσετε τα 17 από τα 18 που επενδύεται, βρείτε μια ήσυχη παραλία και πηγαίνετε για ψάρεμα…! Αν αναρωτιέστε πως το Ισραήλ έγινε πόλος έλξης για την καινοτομία ένα θα σας πω, χάναμε 100% δημόσια χρήματα για σχεδόν μια δεκαετία μέχρι που σταθήκαμε στα πόδια μας… Αυτό πρέπει να κάνετε και εσείς… όλα τα άλλα είναι υπεκφυγές!»

    Οπότε μην ονειρεύεστε τζάμπα γεύμα γιατί κανείς δεν πρόκειται να μας το δώσει…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ευχαριστώ πολύ για τα δεδομένα. Διαφωνώ αρκετά με την ανάλυση κι αρκετούς από τους υπολογισμούς, περισσότερο όμως διαφωνώ επί της ουσίας.

    Κατ' αρχην δεν νομίζω πως το γράφημα είναι σωστό. Η σειρά που εγγράφετε ως % εκροή εισοδημάτων [time series (Ι.Γ.)/(Ι)] είναι το ισοζύγιο εισόδημάτων ως % του συνολικου ισοζυγίου τρεχούσων συναλλαγών. Το ισοζύγιο εισοδημάτων (Ι.Γ.) περιλαμβάνει τόκους, μερίσματα και κέρδη από όλα τα νομικά και φυσικά πρόσωπα στην χώρα, *συμπεριλαμβανομένου και των τόκων των δανείων του Ελληνικού Δημοσίου*. Με άλλα λόγια, η κίτρινη σειρά που έχετε στο γράφημά σας ουσιαστικά και κατά μεγάλο μέρος εκφράζει το βάρος που έχουν οι τόκοι του χρέους του κράτους στο ισοζύγιο τρεχούσων συναλλαγών. Δεν είναι η εκροή κερδών από ξένες επενδύσεις, που είναι πάρα πολύ μικρή σε σχέση με τις πληρωμές για το χρέος του Δημοσίου. Η Ελλάδα ήταν πάντα από της χειρότερες χώρες της ΕΕ σε ξένες επενδύσεις τα τελευταία 10 χρόνια, ενώ απλά πλέον δεν υπάρχουν κέρδη στην Ελληνική αγορά για να εξαγθούν. Απεναντίας, το χρέος του Δημοσίου και οι σχετικοί τόκοι είναι τερατώδεις.

    Η λογική του Μνημονίου, που κατά την γνώμη μου είναι η μόνη που στέκει υπό τις παρούσες μεσοπρόθεσμες συνθήκες, είναι:

    (1) οι εξαγωγές πρέπει να αυξηθούν και οι εισαγωγές να μειωθούν (άρα αύξηση ανταγωνιστικότητας, που έχει και σκέλος μείωσης γραφειοκρατίας, μείωση σκληρώσεων στις αγορές αγαθών υπηρεσιών κι εργασίας και - δυστυχώς - σκέλος μειώσης αμοιβών στο αμέσο και μεσοπρόθεσμο μέλλον) . Στο θεμα μειώσης της γραφειοκρατίας και σκληρώσεων δεν έχει γίνει τίποτε ακόμη.
    (2) Μείωση του χρέους κι επιτοκίων, άρα των τόκοχρεολυσίων (PSI - έχει γίνει).
    (3) Χρηματοδότηση του υπολοίπου current account deficit με άμεσες επενδύσεις (όχι portfolio flows γιατί το FDI έχει δομικά πλεονεκτήματα, ειναι μακροπρόθεσμο και βοηθάει στην αύξηση της παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού μας) από το εξωτερικό, που απαιτούν φιλικό επενδυτικό περιβάλλον (πιο ευέλικτο κράτος, πιο ευέλικτες κι ανοικτές αγορές για αγαθά, υπηρεσίες, εργασία - επί της ουσίας τίποτε από αυτά δεν έχει γίνει)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Πράγματι δεν ξεχωρίζονται οι τόκοι από ομολόγα δημοσίου και ιδιωτών στο Ι.Γ και αν δεις τα αναλυτικά στοιχεία:

    http://bit.ly/IS8ekJ

    Φαίνεται πως εν μέρει έχεις δίκαιο όσων αφορά τους τόκους επί των ομόλογων, αλλά ένα καλό 60% και πλέων είναι διάφορο από τις πληρωμές που αφορούν δημόσιο χρέος. Οπότε ναι μεν επηρεάζεται αλλά δεν είναι άσχετο. Τέλος, δεδομένου του μη περεταίρω νέου δανεισμού του δημοσίου, αυτό το μέγεθος θα μείνει σταθερό ως εκροή και πλέον θα επηρεάζεται μόνο από τα υπόλοιπα μεγέθη που αναλόγως του *είδους* της επενδυτικής δραστηριότητας FDI αυτό θα διευρύνεται εις βάρος μας.

    Επίσης αν δεις την μελέτη της Eurobank στο κεφάλαιο 5.1 σελ 17:

    http://bit.ly/It6UUu

    Αυτό το εξηγεί καθαρά, πως οι επενδύσεις τύπου «Greenfield investment» είναι μη συμφέρουσες για την χώρα, τέτοιες επενδύσεις είναι αυτές που ως επί των πλείστων συνέβαιναν μέχρι σήμερα στην χωρά μας και για αυτόν τον τύπο επενδύσεων ομιλώ στο blog post μου.

    Η ΔΕΗ, το νερό και άλλα φυσικά μονοπώλια είναι επενδύσεις εκμετάλλευσης αγοράς και όχι αξιοποίησης εγχώριας προστιθέμενης αξίας όπως ήταν λ.χ. η επένδυση των Κινέζων στον ΟΛΠ.

    Σε σχέση με τις εξαγωγές και στην μελέτη της Eurobank και στην ανάλυση της ΤτΕ που σου έστειλα χθες βραδύ σελ 40 «Ενδεικτικό του προβλήματος…» :

    http://bit.ly/uR4BD0

    Φαίνεται ξεκάθαρα η ανάγκη χρηματοδότησης της καινοτομίας που έχει υψηλή προστιθεμένη αξία για την χώρα. Το έλλειμμα μας στην χρηματοδότηση αυτής ακριβώς της επιχειρηματικότητας είναι τεράστιο. Κανείς μα κανείς δεν επενδύει στους έλληνες επιχειρηματίες για να παράγουν καινοτομία. Τα μεγέθη είναι απίστευτα ανύπαρκτα. Το δημόσιο χρηματοδοτεί αυτού του είδους την δράση με 50-60 εκ τον χρόνο χωρίς να βρίσκει τον στόχο και οι ιδιώτες με όχι πάνω από 5εκ…

    Όσων αφορά το FDI οι επενδυτές που προσδοκούν επενδύσεις τύπου «Greenfield investment» θέλουν διακαώς μείωση του εργατικού κόστους, της φορολογίας επιχειρήσεων και της γραφειοκρατίας σε μια χώρα στόχο για να επενδύσουν. Αντίθετα οι επενδυτές που στοχεύουν στην παραγωγή αξίας όπως οι Κινέζοι στον ΟΛΠ αυτά δεν τους ενδιαφέρουν τόσο μιας και η εξειδίκευση του προσωπικού και η εκμετάλλευση ενός τοπικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος είναι αυτό που τους ωθεί να επενδύσουν.

    Αν με ρωτούσες τι θα έκανα εγώ, απλά δεν θα βιαζόμουν να κάνω τις αλλαγές που ψάχνουν αυτοί που προσδοκούν επενδύσεις τύπου «Greenfield investment» (συλλογικές συμβάσεις ιδιωτικού τομέα, κατάργηση εργασιακών δικαιωμάτων κτλ) και θα έκανα super fast track στοχευόμενη νομοθεσία για τους υπόλοιπους.

    Τέλος θα επένδυα όπως το Ισραήλ στους νέους μας στο early stage 100%, με μια διαδικασία που να κάνει bypass το τοπικό τραπεζικό και επενδυτικό κατεστημένο για μερικά χρόνια μέχρι το IRR των επενδύσεων να προκαλέσει την ενεργώ και υγιή συμμέτοχη τους. Το ποσό που θα επένδυα δεν θα ήταν παραπάνω από 100εκ/ετος αλλά με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο που να αποσυνδέει την οικονομική επιφάνεια του επωφελούμενου από την επένδυση, δηλαδή να μην χρειάζεται ο καινοτόμος να έχει ήδη χρήματα για να χρηματοδοτηθεί κάτι που σήμερα αποκλείει το 98% των καλών ιδεών. Ταυτόχρονα όμως θα σύνδεα την αξιολόγηση με την ποιότητα, το μέγεθος της εμπορευσιμότητας και της άξιας του αποτελέσματος της επένδυσης, έτσι ώστε να ενεργοποιηθεί η δημιουργικότητα όλων, δημοκρατικά και market driven. Αν απορείς πως μπορεί να γίνει αυτό χωρίς BA και VCs… μην ανησυχείς έχουμε την λύση… ρώτα με και θα σου πω…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Πολίτης. Συμφωνώ ότι σ' όλα τα κόμματα δεν υπάρχει πρόταση συγκεκριμένη και αναλυμένη για την ανάπτυξη. Θα αναφερθώ στον ΣΥΡΙΖΑ που θέλει όπως λέει να κυβερνήσει. Αν τους ρωτήσεις ότι με το 2% της οικονομίας που έχουμε ως ποσοστό συμμετοχής στην οικονομία της Ευρώπης, ποιο έργο σας αρέσει της ανάπτυξης ή υπανάπτυξης της Χώρας ποτέ δεν απαντούν. Μέσα στη κρίση έχουν αναπτυχθεί καινοτόμες πρωτοβουλίες από νέους ανθρώπους. Ούτε και για αυτές δεν έχουμε καμιά κουβέντα από τον ΣΥΡΙΖΑ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή